Posłanie Kościoła ad gentes zakłada współpracę wszystkich wierzących: „Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam”. Udział wspólnot kościelnych i pojedynczych wiernych w realizacji tego Bożego planu nazywa się „współpracą misyjną”. Oto dlaczego Kościół raduje się widząc, że coraz więcej zgromadzeń oraz instytutów, które tradycyjnie poświęcają się misji ad gentes, ukazuje dzisiaj także lepsze formy promocji ewangelizacji oraz samych uczestników misji: kapłanów diecezjalnych i innych duchownych, świeckich, stowarzyszeń wolontariatów i rodzin, służb specjalistycznych, partnerstwa, wymiany personelu i doświadczeń duszpasterskich.
Wszyscy nowi uczestnicy powinni być zachęcani i nikt nie powinien im przeszkadzać: „nikomu zatem nie można utrudniać uczestniczenia we wzajemnej wymianie miłości i misyjnego dynamizmu Kościoła”. Chodzi o usytuowanie tej wymiany w ramach komunii i braterstwa, którego gwarantem jest Kościół, kiedy się otwiera lub zamyka. Z ich komunii w wielości rodzi się nie tylko lepsza wzajemna współpraca, ale także rzeczywiste braterstwo w Kościele, które staje się autentyczną treścią i fundamentem misji. Inicjatywy winny zmierzać do informacji na temat problemów misyjnych i ku tym sprawom, którym są poświęcone jak formacja mentalności i stylu życia bardziej spójnego zarówno osób, jak i wspólnot. To wszystko należy również do tej nowej wrażliwości.
Aby promować, podtrzymywać i koordynować komunię pomiędzy wszystkimi podmiotami misyjnymi, zostały utworzone liczne organizacje kościelne: komisje i biura zorganizowane przez Konferencje Episkopatów, zasady współpracy między instytutami misyjnymi, ośrodki naukowe do pogłębiania studiów, organizacje w miejscu realizacji misji. W takim kontekście II Sobór Watykański, uznając jednoznacznie odpowiedzialność Kolegium Biskupów za misje, powierzył Kongregacji Ewangelizacji Narodów zadanie, by koordynowała „zarówno dzieło misyjne, jak i współpracę misyjną”.
Dla podtrzymania tej współpracy Kongregacja „ucieka się na pierwszym miejscu (praesertim) do Papieskich Dzieł Misyjnych, to znaczy do Dzieła Rozkrzewiania Wiary, Dzieła Świętego Piotra Apostoła, Dzieła Misyjnego Dzieci i Papieskiej Unii Misyjnej”. W dziele formacji i współpracy misyjnej to Papieskim Dziełom Misyjnym „słusznie należy się pierwszeństwo” i „główne zadanie”. (ze Statutu Papieskich Dzieł Misyjnych).
Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci
Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary
Papieska Unia Misyjna
Papieskie Dzieło św. Piotra Apostoła
